De slijpvorm van een diamant is, net als die van elke andere edelsteen, een uiterst belangrijke factor, niet alleen bij de keuze van de steen, maar ook wat de uiteindelijke waarde ervan betreft. Je kunt compromissen sluiten over de kleur en de zuiverheid van een steen, maar de slijpvorm kun je niet veronachtzamen, want die is onmisbaar om de essentie ervan tot uiting te brengen: glans, vuur en schittering. Daarom verdient deze factor prioritaire aandacht bij elke aankoop.
De slijpvorm van een diamant is een van de beroemde vier C’s (‘carat’, ‘colour’, ‘clarity’, ‘cut’) die de kwaliteit en dus de handelswaarde ervan bepalen. Hij is van fundamenteel belang om de steen een maximale schittering te geven. Het is ook de enige van de vier bovengenoemde parameters die het resultaat is van menselijk ingrijpen, uitgevoerd door bekwame vaklui, bekend als lapidaristen. Het is hun taak de steen zo te bewerken dat zijn ‘vuur’ mooi tot uiting komt. De schittering en schoonheid hangen af van het vermogen van de steen om als een prisma te werken en het licht te verspreiden. Het is soms moeilijk te begrijpen dat de schittering van een diamant of edelsteen niet noodzakelijkerwijs afhangt van het gewicht in karaat, maar eerder van de slijpvorm, die technisch, meetbaar en aanpasbaar is, om zijn intrinsieke aard te sublimeren. Een goed geslepen steen zal meer licht reflecteren en groter lijken dan hij eigenlijk is, met een grotere schittering. Dat wil dus zeggen dat er meer licht in en uit de steen gaat.
De lapidarist kan ook bepaalde inclusies camoufleren, interne defecten die het gevolg zijn van het kristallisatieproces. De verhoudingen die hij de bewerkte steen geeft, dienen ook om lichtlekken te voorkomen en hem dus nog meer te doen schitteren. Een andere belangrijke factor bij het slijpen is de hoek van het paviljoen, het onderste gedeelte van de steen. Deze factor beïnvloedt de kwaliteit van de weerkaatsing van het licht naar de kijker. Als deze hoek ondiep is, zal het licht naar beneden reflecteren en niet naar de tafel, zoals het bovenste gedeelte wordt genoemd. Als gevolg daarvan zal de steen minder schitteren. De slijpvorm beïnvloedt dus de schittering en bijgevolg de kwaliteit van een steen, maar in de handel wordt vaak ook rekening gehouden met het karaatgewicht. Net daarom behouden veel lapidaristen liever het karaatgewicht in plaats van de steen in de ideale verhoudingen te slijpen, waardoor kostbare karaten verloren gaan en de prijs dus daalt …