marisa merz

De vele gezichten van Marisa Merz

Marisa Merz, echtgenote van de beroemde kunstenaar Mario Merz, staat bekend als de enige vrouw in de Italiaanse Arte Povera. Haar oeuvre werd meermaals bekroond en het ontbrak haar niet aan internationale erkenning. Het museum LaM in Villeneuve d’Ascq presenteert Ascoltare lo spazio – Écouter l’espace, haar eerste overzichtstentoonstelling in Frankrijk na dertig jaar.

TEKST: Christine Vuegen

Ze had een atelier in het appartement in Turijn, waar ze woonde met haar beroemde echtgenoot Mario Merz en hun dochter Beatrice. Daar boetseerde ze kleine hoofdjes, schilderde gezichten en breide schoentjes en andere kunstwerken van nylon- en koperdraad aan de keukentafel. Een vroeg werk is BEA uit 1968, een gebreide sculptuur waar de breinaalden nog insteken.

In het veelzijdige oeuvre van Marisa Merz (1926-2019) zijn de vele hoofdjes en geschilderde gezichten misschien meer bekend, maar dit is toch een belangrijk werk. Het getuigt prachtig van een pionierende kunstpraktijk, experimenteel en vanuit haar persoonlijke leven als vrouw en moeder. Beeld je in hoe ze aan de keukentafel met nylondraad zat te breien, met drie naalden zoals sokken tot stand komen. Waarschijnlijk in het gezelschap van haar achtjarig dochtertje Beatrice, roepnaam Bea. De drie letters van de naam zijn gevormd met breiwerk in zachte overvloeiende kleuren: blauwig, bruin en watergroen. Nogal schots en scheef, en er steken kriskras breinaalden in. Zelfs met de lussen er nog op. Als de naalden eruit worden getrokken, rafelt het kunstwerk.

BEA oogt teder, speels, intiem, broos en kwetsbaar. Het is bijna niet te geloven dat dit werk in 1970 op het strand in Fregene lag en die expositie overleefde. Gebreide kunstwerken op het strand werden overspoeld door het water en dreigden te verdwijnen in de zee. Het was een extensie van een belangrijke solo in galerie L’Attica in Rome, waar een actie bij hoorde. Vanuit een gehuurd vliegtuigje gaf Merz de vlieghoogtes door, die op de grond werden genoteerd en daarna vertaald in een kunstwerk.

KUNST IS ORGANISCH

Marisa Merz schoof het idee van kunst voor de eeuwigheid van de baan. Ze benadrukte de tijdelijkheid en tartte de vergankelijkheid. BEA is een icoon van fragiliteit. Maar er is al dikwijls op gewezen dat de puntige breinaalden wapens kunnen zijn. Zo krijgt het werk iets agressiefs, iets strijdvaardigs.